Phân loại mạng máy tính

Trong bài học này chúng ta sẽ bắt đầu với khái niệm Mạng máy tính, cách phân loại mạng máy tính theo phạm vi, và vai trò của mạng máy tính đối với phần mềm ứng dụng.

Mạng máy tính có thể được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau. Các tiêu chí phân loại mạng có thể là: môi trường truyền tín hiệu, băng thông, giao thức truyền thông, quy mô mạng, sơ đồ kết nối thiết bị, cơ chế kiểm soát luồng, kỹ thuật chuyển mạch, v.v..

Tiêu chí phân loại thông dụng nhất là phân loại theo quy mô mạng. Đây là cách phân loại gần gũi nhất và thường được đề cập đầu tiên trong những tài liệu nhập môn về mạng máy tính. 

Theo cách phân loại này, mạng máy tính được chia thành các loại theo quy mô địa lý từ nhỏ đến lớn, bao gồm mạng cá nhân PAN, mạng cục bộ LAN, mạng đô thị MAN, mạng diện rộng WAN, mạng toàn cầu Internet.

Kết nối các mạng máy tính

Mạng cá nhân PAN

Mạng cá nhân PAN (Personal Area Network) cho phép các thiết bị giao tiếp qua phạm vi của một người. Một ví dụ phổ biến là mạng không dây kết nối máy tính với các thiết bị ngoại vi của nó. 

Hầu hết mọi máy tính đều có màn hình, bàn phím, chuột và máy in kèm theo. Một số công ty đã cùng nhau thiết kế một mạng không dây tầm ngắn gọi là Bluetooth để kết nối các thành phần này với máy tính.

Một loại PAN hoàn toàn khác được hình thành khi một thiết bị y tế nhúng như máy điều hòa nhịp tim, máy bơm insulin hoặc máy trợ thính nói chuyện với điều khiển từ xa do người dùng vận hành.

PAN cũng có thể được xây dựng với các công nghệ khác giao tiếp trong phạm vi ngắn, chẳng hạn như RFID trên thẻ thông minh và sách thư viện.

Mạng cục bộ LAN

Mạng cục bộ, viết tắt theo tiếng Anh là LAN (Local Area Network), là mạng tư nhân triển khai trong phạm vi một tòa nhà, một khu vực (trường học hay cơ quan chẳng hạn) có cỡ chừng vài km.

LAN có các đặc điểm: 

• Mạng LAN sử dụng một số công nghệ mạng LAN riêng biệt, bao gồm môi trường truyền dẫn và thiết bị mạng dành riêng cho LAN. 
• Giới hạn về phạm vi hoạt động từ vài mét cho đến vài trăm mét. 
• Vận tốc truyền dữ liệu thông thường là 100 Mbps, 1 Gbps, và gần đây là 100 Gbps.
• Thường là mạng tư nhân, tức là thuộc sở hữu của các gia đình, trường học, cơ quan, v.v..

Cần lưu ý rằng, phạm vi hoạt động và tốc độ truyền dữ liệu do công nghệ LAN quyết định. Các công nghệ LAN thường ưu tiên tốc độ truyền thay vì khoảng cách truyền.

Mạng diện rộng WAN

Mạng diện rộng WAN (Wide Area Network) là loại mạng có thể triển khai trên vùng địa lý rộng lớn, từ phạm vi 1 tỉnh, 1 khu vực, 1 quốc gia, hay cả lục địa. 

WAN có các đặc điểm:

• Sử dụng rất nhiều công nghệ mạng khác nhau và khác biệt với các công nghệ LAN.
• Phạm vi gần như không giới hạn, từ vài trăm mét cho đến vài ngàn km.
• Tốc độ truyền dữ liệu thường thấp hơn so với LAN. 
• Thường do các công ty cung cấp dịch vụ mạng / Internet sở hữu và vận hành.

Cũng chú ý rằng, các công nghệ WAN thường ưu tiên khoảng cách truyền và độ ổn định, thay vì tốc độ truyền.

Mạng toàn cầu Internet

Mạng toàn cầu Internet (chú ý chữ I viết hoa) có thể xem là một mạng WAN có phạm vi là toàn thế giới. Tuy nhiên, mạng Internet có một số điểm khác biệt với WAN thông thường:

• Mạng Internet có thể kết nối tất cả các mạng LAN và WAN trên toàn thế giới.
• Mạng Internet không do một tổ chức hoặc cá nhân nào sở hữu.

Cũng lưu ý rằng, đôi khi chúng ta có thể gặp thuật ngữ internet (chữ i viết thường). Đây là từ viết tắt của internetwork, thường dịch là liên mạng. Liên mạng internet là một mạng của các mạng. Hiểu một cách đơn giản, nếu có nhiều mạng khác nhau kết nối lại thành một mạng lớn hơn, đó là một liên mạng internet.

+ Nếu bạn thấy site hữu ích, trước khi rời đi hãy giúp đỡ site bằng một hành động nhỏ để site có thể phát triển và phục vụ bạn tốt hơn.
+ Nếu bạn thấy bài viết hữu ích, hãy giúp chia sẻ tới mọi người.
+ Nếu có thắc mắc hoặc cần trao đổi thêm, mời bạn viết trong phần thảo luận cuối trang.
Cảm ơn bạn!

KẾT LUẬN

Trong bài học này bạn đã làm quen với cách phân loại mạng máy tính theo phạm vi địa lý. Theo đó, mạng máy tính phân chia ra mạng PAN, LAN, WAN, Internet.

Sự phân chia này thực tế phụ thuộc vào loại công nghệ được sử dụng, từ đó dẫn đến sự khác biệt về tốc độ và phạm vi của mạng. Các công nghệ LAN ưu tiên tốc độ và giới hạn phạm vi. Các công nghệ WAN ưu tiên phạm vi nhưng đánh đổi tốc độ truyền.

Trong các bài học tiếp theo, chúng ta sẽ lần lượt đi vào chi tiết từng thành phần của mạng máy tính.